Średniowiecze
Okres średniowiecza nie przyniósł większej rewolucji w uzbrojeniu człowieka. Pancerze i hełmy z brązu zastąpione zostały najpierw kolczugami, a w późniejszym okresie również stalowymi zbrojami. Podstawowym uzbrojeniem stały się długie na metr miecze. W walce na odległość łuki wsparte zostały kuszami. Główną siłę uderzeniową władców stanowiły armie złożone z zakutych w zbroję rycerzy, którzy silnymi uderzeniami konnicy przełamywali szeregi wroga(21).
Początek wieku XIV przynosić zaczął w Europie pewne zmiany w uzbrojeniu, które co prawda były jeszcze z początku symboliczne, to jednak miały z czasem zmienić diametralnie znany od tysięcy lat sposób prowadzenia wojny, z walki wręcz, na starcie prowadzone z dystansu, gdzie głównym czynnikiem osiągnięcia sukcesu była siła i celność ostrzału ogniowego.
Chociaż w Chinach tak zwany „czarny proch” wynaleziono już w wieku IX naszej ery, to pierwsze wzmianki o posiadaniu broni palnej w Europie znaleźć można w zarządzeniu florenckiej rady miejskiej z roku 1326 roku, gdzie wspomina się o tym nowym środku prowadzenia walki(22)
.Jednak pierwszy raz na europejskim teatrze działań wojennych broń palna w postaci pierwszych, prymitywnych, odlanych z brązu dział zwanych sclopus, użyta została w 1331 roku przy próbie przełamania obrony miasta Cividale, leżącego w północnej części Włoch. Pomimo swojej początkowo wątpliwej skuteczności, broń ta szybko znalazła się w armiach państw europejskich, o czym w 1338 roku donosiły kroniki angielskie, w 1339 roku francuskie, a kilka lat później również niemieckie. W 1340 roku ponownie pojawiła się wzmianka o użyciu dział, tym razem przez wojska papieskie oblegające miasto Terni, leżące sto kilometrów na północ od Rzymu(23).
W 1346 roku w bitwie pod Crécy wojska francuskie użyły przeciw Anglikom około 200 ribaudequins – sprzężonych ze sobą zazwyczaj na pojedynczych wózkach kilku lub kilkunastu działek małokalibrowych, szczególnie użytecznych przy zwalczaniu siły żywej przeciwnika(24).
