Jan Edward Czachor, Poezja w artystycznej twórczości Czesława Niemena

Data

Polecamy

Komisja ds. rosyjskich wpływów w Polsce – jestem za, a nawet bardziej

Powinniśmy wiedzieć kto z polityków (i nie tylko) reprezentował interesy rosyjskie w Polsce wbrew interesom Polski. Oczekuję wykazania jak to się przyczyniło do realnych strat. I rozszerzenia uprawnień Komisji na pozostałe państwa

Kulturalna mafia

Czy my, widzowie jesteśmy skazani na antykulturę? Czy mamy jakąkolwiek szansę na to, żeby odsunąć mafię trzymająca władzę w sferach filmowych?

Najbogatszy Polak

Gdyby polska kinematografia była chociaż odrobinę polska, to nie przepuściłaby takiego niezwykłego scenariusza.
Artystyczny dorobek Czesława Niemena jest naszym cennym dziedzictwem narodowym. Jego twórczość stała się zaczynem dobrej i ambitnej polskiej muzyki. Czesław Niemen nauczył Polaków jak rozumieć, szanować i kochać polską poezję.

W polskim dorobku kultury znamy wielu wybitnych piosenkarzy, którzy w swej artystycznej twórczości korzystali z polskiej poezji, jak np. Ewa Demarczyk czy Marek Grechuta. Ale mało kto zauważa, że to Czesław Niemen-Wydrzycki uczył pokolenia Polaków, jak należy rozumieć, szanować i kochać polską poezję.

Pierwszym poetyckim utworem, który zafascynował go kompozycyjnie, był ,,Bema pamięci żałobny rapsod” Cypriana Kamila Norwida. Tę norwidowską wizję pogrzebów dawnych wielkich wodzów artysta połączył muzycznie z motywem średniowiecznej muzyki sakralnej oraz współczesnego rocka. Czesław Niemen wykonał ten utwór 21 grudnia 1968 roku w Sali Kongresowej w Warszawie, gdy odbierał pierwszą złotą płytę w Polsce za longplay ,,Dziwny jest ten świat”.

W trakcie swoich literackich poszukiwań Niemen spotykał zwłaszcza w twórczości Norwida wiersze, które na tyle go poruszały, że po dodaniu warstwy muzycznej prezentował je na estradach. Ponieważ poezję uważał za dziedzinę najbardziej pokrewną muzyce, ubierał ją w dźwięki, tworząc jej nową wartość i odkrywając nową głębię pisanego słowa.

Do tej grupy utworów Norwida, którym Niemen muzycznie nadał nowe znaczenia, należą: ,,Moja Ojczyzna”, ,,Pieśń o ziemi naszej”, ,,Pielgrzym”, ,,Moja piosnka”, ,,Marionetki”, ,,Larwa”, ,,Credo”, „Laur, dojrzały”, ,,Italiam, Italiam”, ,,Sariusz”, ,,Sieroctwo”, ,,Chłodna ironia przemijających pejzaży”, ,,Idącej kupić talerz Pani M”, ,,Daj mi wstążkę błękitną”. Przez lata i do końca sięgał ten ,,król polskiego rocka” do Norwida i w wywiadach niejednokrotnie podkreślał swój wyjątkowy stosunek do norwidowskiego przesłania, do moralnej i humanistycznej postawy życiowej poety, jego ,,człowieczeństwa wyższej miary”, z którą jako ,,późny wnuk” się utożsamiał.

Nie tylko poezja Norwida go inspirowała w artystycznej twórczości, bo spotkamy w niej opracowania wszystkich romantycznych wieszczów: Adama Mickiewicza „Dobranoc”, Zygmunta Krasińskiego ,,Psalmy przyszłości”, Juliusza Słowackiego słowa do ”Proroctwa Wernyhory” i ,,Jasna kolęda”, ale też utworów wielu innych poetów z późniejszych epok. Oto imponująca ich lista: Adama Asnyka ,,Jednego serca”, Kazimierza Przerwy-Tetmajera „Mów do mnie jeszcze”, Tadeusza Kubiaka, ,,Kwiaty ojczyste”, Jarosława Iwaszkiewicza ,,Nim przyjdzie wiosna” i ,,Piosenka dla zmarłej”, Juliana Tuwima ,,Wspomnienie” i ,,Jeżeli”, Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej ,,Ptaszek” i „Smutny Ktoś i biedny Nikt”, Kazimiery Iłłakowiczówny ,,Fermata”, Bolesława Leśmiana „Com uczynił”, Jana Brzechwy „Elegia śnieżna”, Zbigniewa Herberta „Kamyk”, Jonasza Kofty „Śpiew ocalenia” ,”Pożegnanie Harnasia” i kilka wierszy Ernesta Brylla, by wymienić tylko „Co się stało matko z moim snem” i „Jakże człowiek jest piękny”.

Czesława Niemena uważa się za wybitnego wokalistę, kompozytora, ale nigdy nie wymienia się go w gronie poetów. A przecież zdarzało mu się „być poetą”, czego dowodzą te jego wiersze w albumach płytowych: „Terra Deflorata” i ,,Spodchmurykapelusza”: ,,Spojrzenie za siebie”, ,,Zezowata bieda”, „,Jagody Szaleju”, ,,Serdeczna muza”, „Co po nas”, „Trąbodzwonnik”, „Dobroci moja”, „Spodchmurykapelusza”.

Te liryczne teksty to czysta poezja, która mówi prawdę o człowieku:

Dałeś nam Panie

Cud Wszechświata

Owoc Wszechbytu – Ziemię

Człowiek brutalny technokrata

Gwałci jej przeznaczenie

Dałeś nam, Panie

zbóż rodzaje

i wielobarwne kwiaty

Człowiek

wytwarza nieurodzaje

(Czesław Niemen, „Terra Deflorata”)

Artystyczny dorobek Czesława Niemena jest naszym cennym dziedzictwem narodowym. Jego twórczość stała się zaczynem dobrej i ambitnej polskiej muzyki, która pozostała w nas. Towarzyszy nam w dobrych i złych chwilach życia. Jego duch przepłynął już na drugą stronę rzeki, ale na brzegu zostawił nam skarb wszystkich swoich myśli, uczuć, pragnień. Tworzył je przecież dla ludzi, a nie ,,sobie a muzom” lub do szuflady zapomnienia…”

Nie obawiajcie się

Zajrzeć mej pamięci w oczy

Zasypane piaskiem żalu

Nad błękitem źrenic.

(Czesław Niemen „Amen”)

Jan Edward Czachor

Prezes

Stowarzyszenia Pamięci Czesława Niemena

Ostatnie wpisy autora