Warto przeglądać hasła „ciotki Wiki” dotyczące ziem polskich, w tym Śląska. Wiele się można dowiedzieć. Również tego, że niektóre treści są ewidentnie suflowane przez Berlin.
Jakiś czas temu przejeżdżałem niedaleko Ziemięcic, między Gliwicami a Pyskowicami. Postanowiłem sprawdzić, co o nich znajdę w Wikipedii. Przy informacji o nazwie znalazłem taki zapis: „9 stycznia 1935 w miejsce tradycyjnej niemieckiej nazwy urzędowej Ziemientzitz wprowadzono ahistoryczną nazwę urzędową Ackerfelde O.S.[2][3] 1 grudnia 1945 ustalono brzmienie polskiej urzędowej nazwy miejscowości na Ziemięcice[4], co potwierdzono 12 listopada 1946.[5]”
Przypis nr 2 odsyła do Michael Rademacher: Deutsche Verwaltungsgeschichte Schlesien, Kreis Gleiwitz. 2006. [dostęp 2012-04-28]. (niem.). Przypis numer 3 do Monika Choroś, Łucja Jarczak, Stanisława Sochacka: Słownik nazw miejscowych Górnego Śląska. Wyd. 2. Opole, Kluczbork: Państwowy Instytut Naukowy – Instytut Śląski w Opolu, Księgarnia „Minerva” Mariusz Kik w Kluczborku, 1997, s. 103. ISBN 83-7126-084-9. (pol. • niem.). Przypis numer 4 to Rozporządzenie Wojewody Śląsko-Dąbrowskiego z dnia 27 listopada 1945 r. o ustaleniu brzmienia urzędowego nazw miejscowości na obszarze Ziem Odzyskanych Śląska Opolskiego, [w:] (Śląska Biblioteka Cyfrowa) [online], „Śląsko-Dąbrowski Dziennik Wojewódzki”, R. 1 (nr 34), poz. 449 (§ 1, dz. I, nr 91), 22 grudnia 1945, s. 376 [dostęp 2022-08-03].
W informacji o historii Ziemięcic podano wprawdzie, że podczas Plebiscytu na Górnym Śląsku 20 marca 1921 r. w tej miejscowości o „tradycyjnej niemieckiej” nazwie „urzędowej Ziemientzitz” spośród 436 osób uprawnionych do głosowania „za Polską głosowało 296 osób (ok. 68,8%), a za Niemcami 132 osoby (ok. 30,7%)[6]. Mimo to wieś pozostawiono w granicach Niemiec.” Przypis nr 6 to: Herbert Kunze: Landsmannschaft der Oberschlesier in Karlsruhe. [dostęp 2012-10-06]. (niem.).
O zabytkach w Wikipedii możemy przeczytać: „W Ziemięcicach znajdują się zabytkowe ruiny kościoła pw. św. Jadwigi oraz zabytkowy spichrz[7].” Przypis 7 odsyła do informacji o spichlerzu, ale już nie o kościele.
Spichlerz jest interesujący i ważny dla architektury Śląska, bo „stanowi jeden z najstarszych tego typu budynków gospodarczych, konstrukcji murowanej na terenie Górnego Śląska, o niewielkich przekształceniach w obrębie wystroju. (…) powstał w 1780 r., prawdopodobnie w oparciu o mury wcześniejszej budowli jako fragment większego założenia folwarcznego.”
Jeśli jednak ktoś kliknie w link zabytkowe ruiny kościoła pw. św. Jadwigi – trafi na zupełnie inny wątek historii tej miejscowości o „tradycyjnej niemieckiej” nazwie: „Budowę kościoła rozpoczęto od prezbiterium w XVI w., w latach 1688–1697 dostawiono nawę (murowaną, w miejsce drewnianej[3]) i wieżę. W pierwszej ćwierci XVIII zbudowano nowe sklepienie[3].” Okazuje się, że już 200 lat przed spichlerzem stał tam kościół z prezbiterium i drewnianą nawą. Kto go wzniósł – z Wikipedii się nie dowiecie.
Trzeba w Internecie wejść na stronę parafii św. Jadwigi w Ziemięcicach, żeby dowiedzieć się prawdy o historii tej „tradycyjnie niemieckiej” nazwy miejscowej. Otóż w zakładce o „Historia naszej Parafii”, w akapicie „O parafii” znajdziecie takie informacje:
„Nazwa miejscowości Ziemięcice związana jest z rycerzem Zementą, którego dwór i zamek jest notowany już w roku 1278. Nazwa Zemeczyc zapisana jest w 1286 roku w rejestrze sądu w Gliwicach. Kościół w Ziemięcicach jest wzmiankowany w 1376 roku. Jako parafialny jest odnotowany w dokumencie z 1447 roku. Murowany kościół wzniesiono na przełomie 1500 roku.
Córka ostatniego z rodu, Sambora Zementy, Anna wyszła za mąż za Stanisława Stadnickiego herbu Szreniawa, kasztelana sanockiego i właściciela Łańcuta (od 1586). Znanego też jako Łańcucki Diabeł. Mieli trzech synów i córkę Felicjanę. To właśnie ich córka, Felicjana von Smigrod, sprowadziła do Ziemięcic 16 lutego 1639 roku jezuitów z Opola. Rozbudowali kościół. Dobudowali do prezbiterium sporą nawę i wieżę na rzucie kwadratu. Jezuici wprowadzili też zapisy kościelne. Najstarsze zapisy chrztów są z 1651 roku.”
Zatem okazuje się, że ta podgliwicka miejscowość o „tradycyjnie niemieckiej nazwie” ma bardzo ciekawą historię – polską.
Rycerz Zementa, jak podaje na stronie 62. Marek Cetwiński w opracowaniu „Rycerstwo śląskie do końca XIII w. Biogramy i rodowody” (Prace Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź, Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1982), to:
„Ziemięta z Ziemięcic („Zemeta, Zementa, Themata, de Ziemiencicz”) stolnik, św.[iadek – R.A.] na dok.[umencie – R.A] Kazimierza bytomskiego w Sławięcicach 25 I 1982 r. (R. [R. (z kolejnym numerem) — Regesten zur schlesischen Geschichte, wyd. C. Grünhagen, [w:] Codex diplomaticus Süesiae, t. VII, cz. 1—3, Wrocław 1875—1886 – R.A.] 1694). Bez urzędu św.[iadek – R.A] u tegoż ks.[ięcia – R.A.] w Gliwicach 24 IX 1286 r. (R. 1980). Jako rycerz św.[iadek – R.A.] na dok.[umencie – R.A.] Mieszka w Oświęcimiu 3 IX 1291 r. (R. 2205)”.
Jego ród władał Ziemięcicami – które wzięły nazwę najwyraźniej od owego rycerza, który miał „tradycyjnie niemieckie” imię – do lat 70-80tych XVI w., kiedy to ostania z rodu Ziemiętów, Anna wyszła za „Diabła Łańcuckiego”, dzięki czemu został następnym panem na Ziemięcicach. Ich córka, Felicjana, już jako pani von Smigrod, czyli ze Żmigrodu, z pomocą Jezuitów doprowadziła do rozbudowy kościoła, którego ruiny – zdawkowo – wspomina „ciotka Wiki”.
Jak zatem widzimy „tradycyjnie niemiecka” nazwa Ziemięcic wcale nie jest niemiecka. A ruiny kościoła p.w. św. Jadwigi – po macoszemu potraktowane w Wikipedii – skrywają prawdziwą historię nazwy Ziemięcic i rodu Ziemięckich. Polską nazwę i polską historię.
Roman Stanisław Adler
