16.04.1922 roku w miejscowości Rapallo, nieopodal Genui, delegacja rosyjska i niemiecka podpisały traktat. Zrzekały się wzajemnych roszczeń finansowych za I Wojnę Światową. Na mocy tajnego aneksu z 11.08. tego samego roku Niemcy i Rosja Radziecka rozpoczęły współpracę wojskową.
W zamian za transfer pieniędzy, sprzętu i technologii, Rosjanie udostępnili Niemcom poligony nad Kamą i Wołgą. Tam Niemcy mogli testować zakazane na mocy traktatu wersalskiego rodzaje broni, w tym gazy bojowe i wojska pancerne.
Wysłali też do Niemiec swoich instruktorów wojskowych, m.in. Marszałka Tuchaczewskiego, głównodowodzącego Armii Czerwonej w wojnie polsko-bolszewickiej.
Z kolei rosyjskie kadry oficerskie szkolili Walther von Brauchitsch, Walter von Reichenau, Wilhelm List i Heinz Guderian.
Układ w Rapallo, który zapoczątkował przyjazne relacje Rosji Radzieckiej i Niemiec, był wielkim sukcesem dyplomatycznym obu państw. Dzięki niemu przełamały one izolację międzynarodową i podważyły tzw. Ład wersalski, którego ofiarami się czuły. Jednocześnie Układ był porażką Ententy, która została nim całkowicie zaskoczona.
Arogancja i roszczeniowa postawa państw Zachodu, które buńczucznie odmawiały nawet przyjęcia niemieckiej delegacji i naiwnie sądziły, że upokorzone i izolowane Niemcy oraz Rosja zgodzą się na każde warunki, była pierwszym krokiem na drodze do nowej wojny.
Kazimierz Grabowski
