back to top
More

    Akademia Zamoyska

    Strona głównaHistoriaAkademia Zamoyska

    Polecamy w dziale

    Prof. Krzysztof Szwagrzyk o ekshumacjach na Ukrainie

    Pochówek naszych przodków, także tych zamordowanych na Ukrainie, jest naszym chrześcijańskim obowiązkiem. Szkoda, że Ukraińcy tego nie rozumieją.

    Inka – ta, która zachowała się jak trzeba

    28.08.1946 na tydzień przed swoimi 18 urodzinami w więzieniu przy ulicy Kurkowej w Gdańsku zamordowana została Danuta Siedzikówna pseudonim "Inka". Jej ostatnimi słowami był okrzyk: "Niech żyje Polska! Niech żyje Łupaszko!". Inka pozostaje do dzisiaj symbolem wierności, wytrwałości i poświęcenia dla niepodległej Ojczyzny.

    Za króla Olbrachta wyginęła szlachta

    27.08.1492 r. na zakończenie Sejmu w Piotrkowie Jan Olbracht został jednogłośnie wybrany królem Polski. Urodził się 27.12.1459 r. jako syn Kazimierza IV Jagiellończyka i jego żony Elżbiety Rakuszanki. Nauczycielem młodego księcia został kronikarz Jan Długosz, po nim zaś włoski humanista Jan Kallimach.

    Zygmunt III Waza – potęga i zmierzch Rzeczpospolitej

    19.08.1587 roku na polu elekcyjnym w Woli pod Warszawą, głosami większości z Janem Zamojskim na czele, szwedzki królewicz Sigismund Waza został wybrany na króla Polski i Wielkiego Księcia Litewskiego (pomimo bojkotu Litwinów).
    Takie będą Rzeczypospolite, jakie ich młodzieży chowanie. Ta maksyma Jana Zamoyskiego została wpisana do aktu fundacyjnego powołanej przez niego Akademii. Miała kształcić młodych ludzi, by byli świadomymi i dobrymi obywatelami.

    15.03.1594 w Zamościu założona została Akademia, nazwana przez potomnych Zamoyską.

    Jej twórcą był wybitny mąż stanu i właściciel ordynacji Jan Zamoyski. Jej celem było kształcenie młodych ludzi w taki sposób, aby byli świadomymi i dobrymi obywatelami. Zgodnie z maksymą Zamoyskiego, która została wpisana do aktu fundacyjnego:

    Takie będą Rzeczypospolite, jakie ich młodzieży chowanie.

    Jan Zamoyski postrzegał dobrą edukację jako cel nadrzędny. Jak sam powiedział:

    Bez nauk bowiem, acz mogą być niektórzy cnotliwi i światli, gdy lud w ciemności, walą się królestwa, upadają mocarstwa same dostojeństwa ciężarem się stają.

    W założeniach miała być uczelnią szlachecką, wkrótce jednak zmieniła charakter na mieszczański. Na  początku XVII wieku tylko ok. 5% uczniów było pochodzenia szlacheckiego.

    Widok fasady Akademii Zamojskiej w Zamościu z 1810 r.
    Pomiary z 1810 r., Public domain, via Wikimedia Commons

    Ważną rolę przy tworzeniu Akademii odegrał poeta Szymon Szymonowic, który sprowadził tu profesorów. Otwarto trzy wydziały: filozoficzny, medyczny, prawniczy. Zajęcia prowadziło 15 profesorów, m.in. Melchior Stefanides (pierwszy rektor; logika, metafizyka, prawo), Wawrzyniec Starnigel, Adam Burski (filozof), Tomasz Drezner (prawnik), Jan Niedźwiecki-Ursinus (medyk i twórca podręcznika gramatyki łacińskiej „Methodicae grammaticae libri IV”), Maciej Jaworowski (prawo, filozofia), w późniejszym okresie także Stanisław Staszic. Językami wykładów były greka i łacina. 

    Była to trzecia w Polsce uczelnia, ale pierwsza prywatna i jedyna, która kształciła swoich wychowanków w duchu obywatelskim.

    Kazimierz Grabowski

    Skrócony link:
    https://abcniepodleglosc.pl/rt8a

    Ostatnie wpisy autora

    Nowa Konstytucja