Podsumowanie
Możemy stwierdzić, że partie uznawane za populistyczne dostosowały się do sytuacji i uwzględniły w swoich działaniach politycznych to, po której stronie są sympatie włoskiej opinii publicznej. Jeśli chodzi o prawicową koalicję, Meloni (najmniej skompromitowana kontaktami z Rosją) wykorzystała wojnę do zdobycia wiarygodności na arenie międzynarodowej i złagodzenia swojego wizerunku, by dostać się do rządu. Salvini i Berlusconi, pomimo wcześniejszych powiązań z Putinem, głosowali za sankcjami i wysyłaniem broni do Ukrainy, choć nieco mniej entuzjastycznie niż FdI. Wyrażali sceptycyzm wobec tych środków, ale bardziej w słowach niż w czynach, cały czas uważając, by nie popierać wprost Putina i zamiast tego skupiać się na skutkach wojny. Na przeciwdziałaniu jej konsekwencjom w gospodarce i staraniach nad utrzymaniem pokoju. Ponadto, zrobiono wyjątek dla emigracji wojennej z Ukrainy. Lider M5S, Giuseppe Conte, podtrzymał swoje stanowisko przeciwko wysyłaniu broni i za „utrzymywaniem pokoju”. Płynność i oportunizm M5S pozwoliły partii na jednoczesne zajmowanie stanowisk popieranych przez elektorat zarówno lewicowy (antyamerykanizm, pacyfizm), jak i prawicowy (obrona narodowego interesu gospodarczego).
Okoliczności wojny w Ukrainie po raz kolejny pokazują zdolność partii uznawanych za populistyczne do szybkiego dostosowywania się do zmieniających się nastrojów społecznych i do wykorzystywania „wkalkulowanej niejednoznaczności postaw” (Wodak, 2015). To może wyjaśniać, w jaki sposób partie, które wcześniej wspierały Putina, mogły szybko przystosować się do nowej sytuacji, potępiając inwazję i przyjmując uchodźców, jednocześnie wykorzystując postulaty utrzymania pokoju i narodowych interesów gospodarczych jako pretekst dla sprzeciwu wobec działań przeciwko Rosji (Uniacke, 2022).
Rosyjska inwazja oraz szerokie społeczne i instytucjonalne poparcie, które w jej następstwie uzyskała Ukraina, zmusiły większość włoskich partii do rewizji swoich stanowisk i modyfikacji prowadzonych narracji. Jednocześnie w obszarze gospodarczym, nawet po 24 lutym 2022 r., politycy w przeszłości zdecydowanie prorosyjscy używają powszechnie akceptowanych argumentów (dbałość o naturalne środowisko) i w dalszym ciągu wspierają rosyjskie interesy we Włoszech.
Mariusz Patey
