back to top
More

    Encyklika Rerum Novarum

    Strona głównaHistoriaEncyklika Rerum Novarum

    Polecamy w dziale

    Inka – ta, która zachowała się jak trzeba

    28.08.1946 na tydzień przed swoimi 18 urodzinami w więzieniu przy ulicy Kurkowej w Gdańsku zamordowana została Danuta Siedzikówna pseudonim "Inka". Jej ostatnimi słowami był okrzyk: "Niech żyje Polska! Niech żyje Łupaszko!". Inka pozostaje do dzisiaj symbolem wierności, wytrwałości i poświęcenia dla niepodległej Ojczyzny.

    Za króla Olbrachta wyginęła szlachta

    27.08.1492 r. na zakończenie Sejmu w Piotrkowie Jan Olbracht został jednogłośnie wybrany królem Polski. Urodził się 27.12.1459 r. jako syn Kazimierza IV Jagiellończyka i jego żony Elżbiety Rakuszanki. Nauczycielem młodego księcia został kronikarz Jan Długosz, po nim zaś włoski humanista Jan Kallimach.

    Zygmunt III Waza – potęga i zmierzch Rzeczpospolitej

    19.08.1587 roku na polu elekcyjnym w Woli pod Warszawą, głosami większości z Janem Zamojskim na czele, szwedzki królewicz Sigismund Waza został wybrany na króla Polski i Wielkiego Księcia Litewskiego (pomimo bojkotu Litwinów).

    Wielka wojna z Krzyżakami

    14.08.1409 roku rozpoczęła się Wielka Wojna z Zakonem Krzyżackim. Miała ona zadecydować o losach regionu i scementować unię polsko-litewską. Pierwszy jej okres nie był jednak dla strony polsko-litewskiej korzystny.
    15.05.1891 roku papież Leon XIII ogłosił encyklikę Rerum Novarum (rzeczy nowe). Przeciwstawił postulatom marksistów i leseferystów przykazanie miłości i życia w zgodzie z wiarą katolicką, wbrew materializmowi i walce klas.

    15.05.1891 roku papież Leon XIII ogłosił encyklikę Rerum Novarum (z łac. rzeczy nowe).

    Odniósł się w niej do dominujących wówczas nowych ideologii (stąd nazwa encykliki), przede wszystkim do socjalizmu (jak również komunizmu), ale też do kapitalizmu i liberalizmu.

    Przeciwstawił postulatom marksistów i leseferystów przykazanie miłości i dążenie do świętości życia, w zgodzie z wiarą katolicką, wbrew materializmowi i walce klas.

    Nie to jednak sprawiło, że encyklika ta przeszła do historii.

    Papież nie ograniczył się do pouczeń natury moralnej, ale zaproponował nowy, lepszy system społeczno-ekonomiczny.  Można by go nazwać trzecią drogą między socjalizmem a kapitalizmem.

    Sprzeciwił się postulatom zniesienia własności prywatnej, oraz odgórnie narzuconej równości, uznając je za sprzeczne z naturą i prowadzące w ostateczności do równej biedy wszystkich ludzi. Z drugiej strony potępił wyzysk mas robotniczych przez garstkę potentatów, proponując miast walki klas, porozumienie i współpracę. Nad tym miało czuwać państwo, w takim stopniu, w jakim jest to absolutnie konieczne.

    Papież zakładał subsydiarność państwa, jego ingerencję tylko tam, gdzie nie da się bez niej obejść. Gdzie inicjatywa samych obywateli lub instytucji kościelnych nie wystarczała. Sprzeciwiał się jednocześnie omnipotencji państwa, wdzieraniu się w każdą, nawet najintymniejszą sferę życia ludzkiego, za którą uważał rodzinę. Rodzina była dla niego starsza i bardziej naturalna od samego państwa i jako taka stanowiła podstawę społeczeństwa, a jednocześnie jego największą wartość. Powinna zatem znajdować się pod szczególną opieką państwa, a jednocześnie cieszyć się na tyle dużą autonomią, aby się swobodnie rozwijać.

    Państwo powinno chronić i opiekować się, a nie nadzorować i ingerować, chyba że brak ingerencji prowadziłby do krzywdy i zła. 

    Papież domagał się sprawiedliwej płacy dla pracowników, dopasowania wymiaru to jest ciężkości i długości pracy do kondycji, wieku, płci i potencjału danej jednostki, aby nie była zanadto wyczerpująca i niszcząca. Domagał się zatem prawa do odpoczynku i pensji, umożliwiającej robotnikowi przetrwanie oraz zabezpieczenie bytu rodziny.

    Papież wzywał także do uspołecznienia własności, aby stała się bardziej powszechna. Nawet prosty robotnik powinien mieć ziemię na własność, która będzie dla niego źródłem nie tylko pomnażania bogactwa, ale również radości i satysfakcji.

    Dostrzegał zagrożenie płynące z tłamszących rynek monopoli i nierówności społecznych, które prowadziły do niepokojów, strajków, zamieszek i rewolucji. Jednocześnie podkreślał, że nierówności w społeczeństwie są rzeczą naturalną, wynikającą z różnych cech, uzdolnień i potencjału jednostek.  Należy się domagać nie tyle równości, co sprawiedliwości, aby każdy dostał to, na co własną pracą zasłużył.

    Papież sprzeciwiał się stanowczo socjalistycznym związkom zawodowym, które stosując niejednokrotnie szantaż wobec robotników, wymuszały ich udział w walce klasowej. Mamiąc pustymi obietnicami, podsycały zawiść, zazdrość i chciwość. Podkreślał, że katolik nie może być jednocześnie socjalistą. Jednocześnie sięgał do historycznych stowarzyszeń pracowniczych, takich jak cechy, które skutecznie broniły praw i przywilejów swoich członków, pozostając w zgodzie z nakazami religii chrześcijańskiej.

    W odpowiedzi na papieską encyklikę w całej Europie zaczęły powstawać organizacje i stowarzyszenia odwołujące się do jej postulatów. Obecnie odwołują się do niej nie tylko konserwatyści i chadecy, ale również niektórzy liberałowie i socjaldemokraci.

    Papieżowi udało się zatem osiągnąć to, co  zamierzył – połączył ludzi ponad podziałami.

    Kazimierz Grabowski

    Skrócony link:
    https://abcniepodleglosc.pl/25jy

    Ostatnie wpisy autora

    Nowa Konstytucja