23.06
Polska
Sąd Najwyższy zajmuje się ponad 50 tys. protestami wyborczymi, a najważniejsi w Polsce politycy kłócą się o wyniki i nieprawidłowości. Uchwała o ważności wyborów ma zapaść do 2 lipca.
USA
USA zaatakowały Iran – zbombardowały 3 ośrodki nuklearne. Głównym celem był ośrodek wzbogacania uranu w Fordo. Donald Trump podkreślił, że bombowce zrzuciły pełny ładunek i bezpiecznie powróciły. Akcję nazwał “bardzo udaną”.,
Demokraci potępili Trumpa za atak bez konsultacji z Kongresem. Ich lider w Senacie, Chuck Schumer powiedział: „żadnemu prezydentowi nie powinno się pozwolić na jednostronne wprowadzenie tego kraju w coś tak poważnego, jak wojna, przy chaotycznych groźbach i bez strategii. Stawienie czoła bezwzględnej kampanii terroru Iranu, ambicjom nuklearnym i regionalnej agresji wymaga siły, determinacji i strategicznej jasności. Niebezpieczeństwo szerszej, dłuższej i bardziej niszczycielskiej wojny dramatycznie wzrosło”.
Iran odpowiedział na amerykański atak ostrzałem rakietowym Izraela. Pociski spadły m.in. na miasta Hajfa i Tel Awiw.
UKR
Ukraińskie MSZ oświadczyło, że jednostronna interpretacja i upolitycznianie historii przez Polskę negatywnie wpływa na partnerstwo krajów i służy Rosji. Wg komunikatu, problematyczne działania pochodzą od „niektórych polskich polityków i sił” oraz podkreślono wszechstronne wsparcie Polski dla Ukrainy od początku rosyjskiej agresji.
RU
Putin na forum w Petersburgu stwierdził, że Ukraińcy i Rosjanie to ten sam lud i w tym sensie cała Ukraina należy do Rosji. Pytany o cel wojny, przytoczył rosyjskie powiedzenie: „Tam, gdzie stanie stopa rosyjskiego żołnierza, to jest nasze”. Dodał jednak, że Rosja nie zabiega o kapitulację całej Ukrainy, a o akceptację “rzeczywistej sytuacji” na polu bitwy.
UK
Lorne Castle, 46-letni policjant, dokonał po służbie obywatelskiego zatrzymania 15-letniego złodzieja, który uciekał ze sklepu (trzymał go na podłodze 15 min do przyjazdu służb). Został za to odwołany z policji, bo oskarżono go o zbytnią agresję, brak “uprzejmości, szacunku i samokontroli”, chociaż nastolatek posiadał nóż.
Zwolnienie nastąpiło kilka miesięcy po tym, jak Castle otrzymał krajową nagrodę za uratowanie życia.
AT
W Austrii wprowadzono obowiązkowe szkolenia dla przyszłych właścicieli psów od 2026 r. Trwa 4h, obejmie podstawy opieki, szkolenia i przepisy. Obejmie osoby, które przez poprzednie 2 lata nie miały psa. Pilotaż prowadzono w Wiedniu od 2019 r. na ponad 20 tys. osób.
BY
Spotkanie Łukaszenki ze specjalnym wysłannikiem USA, gen. Keithem Kellogiem, było 1. od lat wizytą tak wysokiego przedstawiciela USA na Białorusi. Rozmowy dot. stosunków oraz potencjalnych negocjacji pokojowych na Ukrainie.
W sobotę A. Łukaszenka ułaskawił i uwolnił 14 więźniów politycznych, w tym 3 Polaków, jak sam potwierdził, na prośbę Trumpa. Wśród uwolnionych jest Siarhiej Cichanouski, mąż liderki białoruskiej opozycji Swiatłany.
PK
Pakistan nominował Donalda Trumpa do Pokojowej Nagrody Nobla za 2026 r., podkreślając jego zasługi w deeskalacji konfliktu z Indiami w maju 2025 r. Trump twierdzi, że to efekt „długich nocnych negocjacji USA”; Indie zaprzeczają. Prezydent USA podkreślił w swoim stylu, że “należy mu się 4 lub 5 nagród Nobla” za negocjacje między DRK i Rwandą i zakończenie konfliktu Serbia-Kosowo.
VA
Papież Leon XIV oświadczył, że AI wymaga głębokiej refleksji etycznej, bo może szkodzić intelektualnemu, neurologicznemu i duchowemu rozwoju młodych. Stwierdził, że rozwój technologii musi być oceniany według „wyższego kryterium etycznego”, jakim jest „konieczność ochrony godności każdej istoty ludzkiej”. Porównał obecne wyzwania do czasów rewolucji przemysłowej i reakcji papieża Leona XIII, który bronił praw pracowników.
FR
Francuski rząd dekretem praktycznie wyłączył najpopularniejsze strony porno, bo nakazał im realną weryfikację wieku użytkowników z pomocą dokumentów, a te wyłączyły swoją dostępność w tym kraju. Sytuację odwrócił paryski sąd administracyjny, który zawiesił dekret, by zbadać jego zgodność z prawem UE. Rząd odwoła się do najwyższego sądu administracyjnego.
24.06
Polska
Zakończono ewakuację Polaków z Iranu i Izraela – łącznie przez 4 dni do Polski wróciło 300 osób; ostatni samolot wojskowy przyleciał w niedzielę w nocy.
IR
Iran wystrzelił 6 rakiet w kierunku amerykańskiej bazy Al Udeid w Katarze; media donoszą o wybuchach w okolicy stolicy, Ad-Dauhy. Nad bazą działają systemy obrony przeciwlotniczej; wg amerykańskiej TV Fox została wcześniej ewakuowana. Iran twierdzi, że uderzenie w bazę miało „dewastujący i potężny” skutek. Ma to być początek operacji odwetowej „Zapowiedź zwycięstwa”, której celem są bazy USA w Katarze i Iraku.
Irański parlament zatwierdził zamknięcie cieśniny Ormuz, przez którą transportowane jest ok. 20% światowej ropy naftowej. Decyzję ostateczną może podjąć Najwyższa Rada Bezpieczeństwa Narodowego Iranu.
USA zaapelowały do Chin o presję na Iran, by nie blokował cieśniny. Chiny są największym importerem irańskiej ropy, dostarczanej głównie przez tę cieśninę
UK
Wlk. Brytania ogłosiła program, by w 10 lat każdy noworodek w Anglii przeszedł testy DNA celem zmapowania całego genomu populacji, by przewidywać ryzyko wystąpienia setek chorób genetycznych. Pilotaż badań trwał od października na 100 tys. noworodków. Pobierana jest próbka krwi z pępowiny. Celem jest transformacja systemu ochrony zdrowia z diagnozy i leczenia na przewidywanie i zapobieganie.
Brytyjski parlament przegłosował legalizację eutanazji dla nieuleczalnie chorych w Anglii i Walii oraz brak karania kobiet za aborcję (nie będą już mogły być oskarżone wg prawa z 1860 r., które przewiduje dożywocie). Obecnie aborcja jest legalna do 24. tygodnia ciąży. Nowela ma znieść kary dla kobiet, które usuwają ciążę po tym momencie. Medycy, którzy pomagają w aborcji po 24. tygodniu, nadal mają być ścigani.
FR
We Francji podczas Święta Muzyki doszło do masowego ataku na kobiety za pomocą igieł strzykawek. Służby otrzymały 145 zgłoszeń od poszkodowanych. Zatrzymano 14 podejrzanych.
SY
Doszło do zamachu na wiernych podczas mszy chrześcijańskiej w kościele Mal Erias w Damaszku. Co najmniej 20 osób zostało zabitych, 52 rannych. Terrorysta ISIS ostrzelał ludzi z broni automatycznej, a potem się zdetonował.
IL
W nocy z niedzieli na poniedziałek Izrael przeprowadził kolejne naloty na Iran, atakując cele w Teheranie, kompleks wojskowy Parchin oraz wyrzutnie rakiet i stacje radarowe w innych miejscach.
Iran odpowiedział ostrzałem rakietowym Izraela. Wg agencji AP łączna liczba ofiar to 111 zabitych i 3,5 tys. rannych w Iranie oraz 24 zabitych i ponad 1 tys. rannych w Izraelu.
RUS
Władimir Putin zapowiedział, że Rosja zwiększa masową produkcję pocisków balistycznych średniego zasięgu Oresznik jako „odpowiedź na rosnące zagrożenie ze strony Zachodu”. Już wcześniej zapowiadał rozmieszczenie pocisków na Białorusi do końca 2025 r. Rosja kładzie nacisk na rozwój tzw. triady nuklearnej (lotnicze, morskie i lądowe środki przenoszenia), a Oresznik może przenosić głowice nuklearne.
USA
W Austin w Teksasie pojawiły się pierwsze autonomiczne taksówki (Robotaxi) firmy Tesla. Kursy odbywają się z urządzeniami kontrolującymi bezpieczeństwo na przednim siedzeniu pasażera (fotel kierowcy jest pusty). Taksówki nie jeżdżą w złą pogodę i na trudne skrzyżowania.
Działają też konkurencyjne firmy: Waymo i Zoox. Według „The Washington Post”, technologia pełnej, autonomicznej jazdy w Teslach jest powiązana z co najmniej 17 zgonami i pięcioma poważnymi obrażeniami.
SL
Słowenia przedłużyła tymczasowe kontrole graniczne na granicach z Chorwacją i Węgrami, zawieszające stosowanie Schengen. Jako powód podano m.in. ryzyko terroryzmu. Dla podróżnych oznacza to korki na granicach i możliwość szczegółowych kontroli pojazdów.
SK
Słowacja od kwietnia wprowadziła podatek od płatności kartą. W efekcie przedsiębiorcy przenoszą go na cenę produktów w sklepach i oferują zachęty za płatność gotówką, np. 10% zniżki, całkowicie blokują płatność kartą lub doliczają dodatkowe 1€ opłaty. Słowacja i Węgry to jedyne kraje w UE z takim podatkiem. Wpływ to ok. 600 mln € do budżetu.
RO
Cztery rumuńskie partie zawarły umowę koalicyjną, tworząc nowy rząd z Ilie Bolojanem jako premierem, rotacyjnie z kandydatem 2. co do wielkości partii w koalicji. Odbędzie się rekrutacja z rozmowami kwalifikacyjnymi na ministrów. Celem mają być głębokie reformy w celu poprawy finansów publicznych i rozwoju kraju.
UKR
Prezydent Zełenski zapowiedział podpisanie latem umów z państwami Zachodu na wspólną produkcję broni i eksport ukraińskich technologii m.in. w Danii, Norwegii, Niemczech, Wlk. Brytanii i na Litwie.
Cztery ukraińskie firmy produkują systemy niszczenia dronów, ze wsparciem finansowym Niemiec i Kanady.
25.06
Polska
Rząd przyjął nowelę Kodeksu Pracy – wliczy do stażu pracy okresy pracy na umowach cywilnoprawnych oraz z pracy na własnej działalności, co zwiększy dostęp do dłuższego urlopu i nagród jubileuszowych. Obecnie do stażu pracy wlicza się wyłącznie pracę na umowie o pracę.
NATO
NATO zaplanowało nowy cel wydatków na obronność: 5% PKB (w tym 3,5% na obronę, a 1,5% na infrastrukturę i przemysł), ale Hiszpania zobowiązała się tylko do 2% PKB. Prezydent Trump ostrzegł, że „NATO będzie musiało poradzić sobie z Hiszpanią”, jeśli ta odmówi wydatków 5%.
IL
Kolejny raz Izrael ostrzelał tłum Palestyńczyków przy centrum pomocy humanitarnej w Gazie. Według doniesień Izrael użył ciężkiej artylerii, zginęło co najmniej 25 osób, a rannych zostało co najmniej 150. Izrael oświadczył, że salwami ostrzegawczymi egzekwuje zakaz zbliżania się cywilów do punktów w godzinach nocnych
SK
Basen termalny na Słowacji był skażony amebą Naegleria fowleri, która dostaje się do mózgu przez nos podczas pływania i powoduje zapalenie opon mózgowych. Zakaził się nią i zmarł 11-letni Tomasz. Niebezpieczne ameby wykryto potem w 10 z ponad 100 próbek wody pobranych z basenów. Większość zakażonych osób umiera w ciągu tygodnia od pierwszych objawów, najczęściej 10 dni od zakażenia.
RU
Po ataku USA na Iran były prezydent Rosji Miedwiediew stwierdził, że „wiele krajów jest gotowych bezpośrednio dostarczać Iranowi własne głowice nuklearne”; „USA uwikłały się w nowy konflikt”; „Trump może zapomnieć o Pokojowej Nagrodzie Nobla”.
Trump ironicznie odpisał: „on naprawdę to powiedział, czy to wytwór mojej wyobraźni?”, podkreślił przewagę USA w technologiach wojskowych, skrytykował użycie słowa „nuklearne” i dodał: „chyba dlatego Putin jest szefem”.
AE
Zjednoczone Emiraty Arabskie oraz Katar całkowicie zamknęły przestrzeń powietrzną na czas wojny na Bliskim Wschodzie; zablokowane były największe huby na świecie: Dubaj i Doha.
USA
Naukowcy z Johns Hopkins University i Ludwig Center udowodnili, że nowotwory można wykryć we krwi nawet 3 lata przed diagnozą kliniczną. Przeanalizowano próbki 52 osób: połowa zachorowała na raka w ciągu 6 miesięcy od pobrania krwi, a druga połowa pozostała zdrowa. Test laboratoryjny o nazwie MCED wykazał obecność mutacji nowotworowych u 8 uczestników. U 4 osób znaleziono mutacje w próbkach sprzed 3 lat.Teraz kluczowe jest opracowanie schematów postępowania po otrzymaniu pozytywnego wyniku.
TR
Prezydent Turcji Erdogan nazwał izraelski rząd Netanjahu główną przeszkodą dla pokoju i porównał „syjonistyczne ambicje” Netanjahu do „iskry wznieconej przez Hitlera 90 lat temu”, co może doprowadzić świat do katastrofy.
Dodał, że 2 miliony ludzi w Strefie Gazy od 21 miesięcy walczą o przetrwanie „w warunkach gorszych niż te z nazistowskich obozów”.
UKR
Podczas rosyjskiego ostrzału na obw. dniepropietrowski, rakieta trafiło w pociąg pasażerski i poważnie raniła kilkanaście osób, w tym 10 dzieci, z których 5 jest w stanie poważnym. Łącznie w ataku zginęło 7 osób, zniszczono 34 placówki (w tym szkoły, świetlice, obiekty medyczne).
26.06
Polska
Polski astronauta Sławosz Uznański-Wiśniewski poleciał w kosmos jako członek misji Ax-4, stając się drugim Polakiem w historii, który tego dokonał – rakieta Falcon 9 z kapsułą Crew Dragon wystartowała o 08:30 czasu polskiego z Florydy. Dokowanie na stacji kosmicznej zaplanowane jest na czwartek do 13:00. Wydarzenie było transmitowane na żywo i oglądane m.in. w Centrum Nauki Kopernik w Warszawie przez gości, wśród których był premier Tusk.
FI
W fińskiej Laponii powstaną nowe jednostki wojskowe złożone z 6 państw NATO: Szwecji, Norwegii, Danii, Islandii, Wlk. Brytanii oraz Francji; nowym siłom lądowym (FLF) przewodzić będzie Szwecja. Ich celem w czasie pokoju jest szkolenie i odstraszanie na wschodniej granicy Finlandii. Pierwsze ćwiczenia już w tym roku.
UK
Wlk. Brytania kupi 12 myśliwców F-35A za 1,3 mld $, co przywróci brytyjskiemu lotnictwu zdolność przenoszenia broni atomowej po przerwie od końca zimnej wojny. Posiadają ok. 250 głowic atomowych, z czego 120 jest gotowych do użycia na okrętach podwodnych. USA mają dostarczyć taktyczne głowice B61 do uzbrojenia nowych myśliwców.
DE
Kanclerz Niemiec Merz stwierdził, że Rosja „nie jest gotowa do pokoju” i zapowiedział, że niemiecka armia będzie „najsilniejszą konwencjonalną w Europie”. Dodał, że Rosja rozumie jedynie „język siły”, a ostatnie ataki na Ukrainie dowodzą, że nie dąży do pokoju.
USA
Gen. Alexus Grynkewich, kandydat na dowódcę sił USA i NATO w Europie (musi otrzymać zgodę amerykańskiego Senatu), ocenił, że „Ukraińcy radzą sobie świetnie i mogą wygrać”. Rosjanie „mają postępy jedynie ogromnym kosztem”, a Zachód powinien dalej wspierać Ukrainę.
RU
Rzecznik Kremla Pieskow oświadczył, że NATO „znajduje się na drodze do niepohamowanej militaryzacji”, wybrało sobie Rosję do „odegrania roli potwora, by mieć diabelskiego straszaka, co uzasadni wzrost wydatków na armię”, a NATO to sojusz „stworzony do konfrontacji i agresji”.
UE
Komisja Transportu w PE przyjęła projekt o bezpłatnym bagażu podręcznym na wszystkich lotach; wymiary 50x40x20cm i waga do 7 kg, więcej niż zakładano pierwotnie (miał być mały plecak 40x30x15 cm). Dalsze kroki to głosowanie w PE i wielomiesięczne negocjacje.
CHRL
Badacze z Chin odzyskali starożytne DNA z czaszki nazwanej „Człowiekiem Smokiem”, która może być najbardziej kompletnymi szczątkami denisowianina. Denisowianie, dotąd znani głównie z częściowych skamieniałości, współistnieli i krzyżowali się z przodkami współczesnych ludzi. Jest to pierwsza zidentyfikowana czaszka denisowianina.
27.06
IL
Amnesty International wzywa Izrael do „zaprzestania ludobójstwa i zakończenia zbrodni w Strefie Gazy” oraz „nielegalnej okupacji i systemu apartheidu wobec Palestyńczyków”. 70% Gazy jest objęte przez Izrael „nakazem ewakuacji” lub „strefą zakazu wstępu”. Wg organizacji to przesiedlanie ze znamionami zbrodni przeciw ludzkości.
Śledztwo w/s zabicia wolontariusza Damiana Sobola przez siły Izraela w Gazie utknęło w martwym punkcie od ponad roku z powodu braku odpowiedzi ze strony Izraela i USA. Zginął w nocy z 1 kwietnia 2024 w Strefie Gazy, pracując dla org. humanitarnej World Central Kitchen. Nikomu nie postawiono zarzutów z braku dowodów. Polska wysłała do Izraela wniosek o pomoc prawną. Domagano się telefonu Sobola, wraków aut, przesłuchania świadków.
DE
Polska walczy o zwrot pierścienia króla Zygmunta I Starego, zrabowanego przez Niemców w czasie II WŚ – jest w niemieckim muzeum w Pforzheim.
To złoty klejnot z diamentem, z XVI w., wydobyty z grobu króla na Wawelu do Szkatułki Królewskiej w kolekcji Czartoryskich. Polska złożyła oficjalny wniosek o zwrot od Niemiec w marcu 2023, a w październiku 2024 sprawę przekazano do niemieckiego MSZ.
IR
Iran przyznał, że jego instalacje nuklearne są „poważnie uszkodzone” i wezwał społeczność międzynarodową do pociągnięcia Izraela do odpowiedzialności, oskarżając go o „zbrodnie wojenne oraz zbrodnie przeciwko ludzkości”.
W atakach Izraela i USA na Iran zginęło co najmniej 600 osób, a 5 tys. zostało rannych. Teheran oświadczył, że „nie ma już żadnego zaufania do Waszyngtonu” oraz zawiesił współpracę z Międzynarodową Agencją Energii Atomowej.
BE
Belgia zapowiedziała wprowadzenie latem kontroli: trasy dojazdowe, parkingi przy autostradach, międzynarodowe pociągi i autobusy w celu znajdowania nielegalnych migrantów oraz zawracania przybyłych z innych krajów UE.
Formalnie nie jest to przywrócenie kontroli granicznych, a działania wew. zgodne z układem z Schengen. Podobnie działają już Niemcy i Holandia. Policja wyraża obawy z powodu braków kadrowych.
UK
Pakistańczyk Qari Rauf, 55-letni lider gangu pedofili z Rochdale, mieszka w tej samej okolicy, gdzie krzywdził ofiary. Był 1 z 9 skazanych w 2012 za gwałty i handel młodymi dziewczynami. Miał być deportowany od 2014, ale zniszczył paszport, a Pakistan odmawia jego przyjęcia. Wg policji mężczyzna odbył już karę.
VN
Skazana za oszustwa 68-letnia wietnamska miliarderka Truong My Lan uniknie kary śmierci. Jej wyrok zostanie zamieniony na dożywocie w wyniku zmiany wietnamskiego prawa, które znosi karę śmierci dla niektórych przestępstw, także dla wydanych wyroków.
Jej oszustwa przełożyły się na ponad 12 mld $ straty (3% PKB Wietnamu).
UA
Ukraińskie dowództwo podało, że rosyjska ofensywa w obwodzie sumskim została zatrzymana, a front ustabilizowany. Na tym odcinku Rosjanie mają 50 tys. wojsk, w tym elitarne jednostki.
Ponadto Ukraińcy atakują i zajęli nieznaczne tereny w rejonie głuszkowskim w rosyjskim obw. kurskim.
RU
Rosja ogłosiła, że po całym procesie wymiany jeńców z Ukrainą zaplanowany będzie termin 3. rundy negocjacji pokojowych.
28.06
Polska
Podkarpackie. Policja zatrzymała 17-letniego islamskiego dżihadystę planującego zamach terrorystyczny na szkołę. Wśród notatek znaleziono listę osób do zabicia i instrukcje budowy bomby. Został aresztowany na 3 m-ce, grozi mu do 10 lat więzienia.
USA
Donald Trump zaproponował Iranowi 20-30 mld $ inwestycji w jego… program atomowy, ale dla energetyki, pod warunkiem że porzuci wzbogacanie uranu. Teheran na to, że właśnie ten zbombardowany program był pokojowy i energetyczny.
W zamian za rezygnację, USA kuszą też Iran dostępem do zamrożonych 6 mld $ w Katarze i zniesieniem części sankcji.
IR
Ajatollah Ali Chamenei, najwyższy duchowo-polityczny przywódca Iranu, ogłosił… zwycięstwo nad USA, które jego zdaniem “nic nie osiągnęły” w tej wojnie.
Podkreślił przełamanie przez irańskie ataki wielowarstwowej obrony powietrznej Izraela, co w jego ocenie “niemal zmiotło reżim” w tym kraju.
IL
Trump i Netanjahu uzgodnili plan zakończenia wojny w Strefie Gazy i stabilizacji na Bliskim Wschodzie; działania wojenne w Gazie mają ustać w ciągu 2 tygodni.
Administrację nad Strefą miałyby przejąć 4 kraje arabskie, w tym Egipt i ZEA, zastępując Hamas, który ma być wygnany. Izrael miał zaakceptować koncepcję 2 państw (Izrael + Palestyna) z utrzymaniem ograniczonej władzy nad Zach. Brzegiem.
PAT
