10.05
Polska
Sejm uchwałą upamiętnił Józefa Piłsudskiego w 90. rocznicę jego śmierci; nazwano go „ojcem polskiej niepodległości” i wyrażono „najwyższe uznanie za działalność polityczną i wojskową”.
Donald Tusk pojechał do Nancy we Francji, gdzie z prezydentem Macronem podpisali traktat o wzmocnionej przyjaźni i współpracy, w tym obowiązek wzajemnej pomocy militarnej w razie zagrożenia. Poprzedni traktat, z 1991 r., uznano za przestarzały. Macron zadeklarował, że Francja może w 30 dni zmobilizować wojsko i rozmieścić je w Polsce w razie ataku na nią. Na dowód podał, że po rosyjskiej agresji na Ukrainę w 2022 Francja wysłała żołnierzy do Rumunii w 5 dni. Francja podpisała podobne umowy tylko z Niemcami, Hiszpanią i Włochami.
Sejm przyjął nowelę Kodeksu Pracy; pracodawcy muszą do 2026 r. ujawniać wynagrodzenie w ofertach pracy, co jest wdrożeniem unijnej dyrektywy. Mają być podawane widełki płacy, a zakazywanie pracownikom mówienia o zarobkach ma być niedozwolone. Będzie grzywna od 1 tys. do 30 tys. zł za brak widełek lub zatrudnienie z niższą pensją niż w ofercie. Pracownicy zyskają prawo do informacji o średnich pensjach z podziałem na płeć w danej firmie. Prawo ma zmniejszyć nierówności.
Obchody 80. rocznicy końca II wojny światowej odbyły się w 1. Brygadzie Pancernej w Warszawie; Tusk i Kosiniak-Kamysz spotkali się z ponad 2 tys. żołnierzy. Premier zapowiedział, że za kilka lat Wojsko Polskie będzie najsilniejszą armią w Europie i Polska będzie „fortem nie do zdobycia”. Przekazał, że wg sojuszników NATO jest już „najcenniejszym ogniwem europejskim”. Zapowiedział nowe traktaty o gwarancjach bezp. z Francją i Wlk. Brytanią.
22-l. Mieszko R., sprawca okrutnego mordu na Uniwersytecie Warszawskim, wcześniej próbował zaatakować pracownika sklepu, ale odpuścił, bo “dostrzegł w nim zło”. Policji przekazał, że „jest predatorem, wilkiem zjadającym owieczki”. Postawiono mu 3 zarzuty: zabójstwa ze szczególnym okrucieństwem, usiłowania zabójstwa ochroniarza i znieważenia zwłok. Są też doniesienia o kanibalizmie. Grozi mu dożywocie. Mieszko R. był studentem prawa. Sytuację widziało na żywo ok. 20 świadków. Niektórzy nagrywali ją telefonami, zamiast wezwać policję. Nagrania zabezpieczono.
RUS
Odbyła się Parada Zwycięstwa w Moskwie z okazji 80-lecia zwycięstwa w II WŚ. Pokazano nowości, np. drony bojowe jako samodzielny rodzaj wojsk i artylerię, haubice kołowe i systemy rakietowe „Tornado-S”. Obecni byli przywódca Chin Xi Jinping, prezydent Serbii Vučić, premier Słowacji Fico.
Putin uhonorował też Koreę Płn., dziękując jej żołnierzom za pomoc w odbiciu obwodu kurskiego. W paradzie na Placu Czerwonym udział brało ponad 11 tys. żołnierzy i kilkaset pojazdów.
Xi Jinping odwiedził Moskwę z okazji 80. rocznicy końca II WŚ i oświadczył, że relacje Chin z Rosją są „pewne, stabilne, odporne i oparte na długotrwałej przyjaźni”. Podpisał z Putinem deklarację o pogłębieniu wszechstronnego partnerstwa strategicznego, w tym wojskowego. Xi ma podpisać z Putinem szereg nowych umów podczas 4-dniowej wizyty. Oba kraje zapowiedziały wspólny opór wobec USA i ich narzucania ograniczeń, sprzeciw wobec sankcji na Koreę Płn., działania w sprawie irańskiego programu nuklearnego i wzywają do „usunięcia źródła konfliktu” na Ukrainie. Krytykują pakt Australii, Wlk. Brytanii i USA jako podsycający wyścig zbrojeń. Potępiają zakupy pocisków dalekiego zasięgu przez sojuszników USA jako prowokację. Rosja popiera „zasadę jednych Chin”, uznając Tajwan za ich część.
CHRL
W kwietniu eksport Chin wzrósł o 8% r/r wobec prognozowanych 2%, a import spadł o 0,2% mimo prognozy spadku o 6%. Był to 1. miesiąc obowiązywania 145% ceł USA (weszły w życie 9 kwietnia). USA i Chiny w Genewie rozmawiały ws. złagodzenia wojny handlowej.
UKR
Ukraińskie siły bezp. po raz 1. w historii Ukrainy rozbiły sieć węgierskiego wywiadu, zatrzymując 2 agentów, w tym byłego ukraińskiego oficera i żołnierkę, którym grozi dożywocie za zdradę stanu. Zbierano dane o obronności Zakarpacia, badano nastroje społeczne w razie wkroczenia wojsk węgierskich i dane o migrantach z Węgier, czarnym rynku broni, ruchu wojskowym. Były oficer raportował węgierskim służbom od 4 lat i budował siatkę szpiegów.
Jednocześnie węgierska opozycja ujawniła nagranie z kwietnia 2023, na którym szef MON Węgier mówi o ich zerwaniu z „mentalnością pokoju” i konieczności wzmocnienia armii, bo Węgry „zmierzają w kierunku wojny”. Opozycja łączy to z odmłodzeniem armii (zwolniono setki doświadczonych oficerów) i uważa, że miało to zmienić dotąd pokojowe nastawienie w armii.
Ukraiński parlament zatwierdził umowę z USA ws. zasobów mineralnych: 338 deputowanych głosowało „za”, nikt nie był przeciw. Trump potwierdził ratyfikację umowy i zapowiedział rozmowę z Zełenskim. Premier Ukrainy nazwał to „historycznym wydarzeniem” dla obu krajów.
UE
PE poparł propozycję KE wydłużenia okresu przejściowego dla producentów aut na dostosowanie do coraz niższych, unijnych norm emisji CO2 – mają być to 3 lata do 2027 r., a nie 1 rok. Kary w 2025 r. sięgałyby 15 mld € wg branży moto. Obecnie firmy muszą zapewnić, że co najmniej 20% sprzedaży to elektryki. Zmiana ma wspomóc europejską produkcję wobec konkurencji z Chin i USA.
PE przyjął rezolucję o braku wznowienia procesu akcesyjnego Turcji do UE ze względu na pogarszający się stan demokracji. Uznano, że atak na burmistrza Stambułu Ekrema Imamoglu był polityczny, miał uniemożliwić mu udział w wyborach, a Turcja staje się autorytarna. 367 europosłów było „za”, 74 „przeciw”, 188 wstrzymało się.
DE
Niemiecki tygodnik „Spiegel” wezwał nowy rząd Niemiec do poważnego potraktowania żądań reparacyjnych Polski, Włoch i Grecji za zbrodnie i zniszczenia z czasów II WŚ, a nie tylko rytualnie przepraszać i przekazywać ciepłe słowa. Niemcy nieustannie uważają sprawę za „zamkniętą”, powołując się na deklarację z 1953 r. przez PRL, sterowaną przez ZSRR i bez demokratycznej legitymacji. Spiegel opisał, że niemiecki rząd najpewniej obawia się lawiny żądań po przyznaniu jakichkolwiek reparacji.
Niemiecki kontrwywiad wycofał się z kwalifikacji AfD jako „org. ekstremistycznej, która zagraża demokracji”. Wcześniej ten status miały oddziały AfD w 3 regionach. AfD wraca do statusu „przypadek podejrzany”, czyli nadzoru pod kontrolą sądu.
USA
USA i Wlk. Brytania podpisały umowę handlową, która ma m.in. obniżyć cła i przyspieszyć odprawy celne. Obejmuje np. znacznie większy eksport wołowiny i alkoholu z USA i ułatwi eksport chemikaliów, maszyn i towarów przemysłowych. Wlk. Brytania z kolei uzyska niższe cła na eksport aut. Trump zapowiada podobne umowy z kolejnymi państwami.
Donald Trump zagroził, że irańskie wirówki do wzbogacania uranu „wylecą w powietrze albo miło, w ramach umowy, albo brutalnie, bez niej”. Dopuszcza 2 warianty: całkowite zamknięcie programu nuklearnego Iranu albo ograniczenie wzbogacania uranu do jedynie cywilnych zastosowań. W weekend ma odbyć się 4. runda rozmów USA-Iran. Stany w 2018 decyzją Trumpa wycofały się z poprzedniego porozumienia, a Iran przestał go przestrzegać.
IN
Wg Indii pakistańska armia w nocy z 8 na 9 maja przeprowadziła liczne ataki dronami wzdłuż granicy, miała naruszyć zawieszenie broni, a Indie zestrzelić 50 dronów. Pakistan zaprzecza atakom na indyjskie terytorium. Reuters informował o pakistańskich atakach w mieście Dżammu, głównie na instalacje wojskowe.
VA
Papież Leon odbył w Kaplicy Sykstyńskiej 1. mszę i zadeklarował, że jego misją jest, by Kościół był „arką zbawienia płynącą po falach historii, latarnią morską, która oświetla noce świata”, a rządzący Kościołem mają za zadanie „zaniknąć, stać się małymi, aby pozostał Chrystus”.
Jak podkreślił, „dzisiaj nie brakuje kontekstów, w których wiara chrześcijańska jest uważana za coś absurdalnego, przeznaczonego dla osób słabych i mało inteligentnych; kontekstów, w których przedkłada się nad nią inne zabezpieczenia, takie jak technologia, pieniądze, sukces, władza, przyjemności”, a „człowiek wierzący jest wyśmiewany, prześladowany, pogardzany lub co najwyżej tolerowany i traktowany z litością. A jednak właśnie dlatego są to miejsca, w których misja jest pilna, ponieważ brak wiary często pociąga za sobą dramaty, takie jak utrata sensu życia. Zapomnienie o miłosierdziu, naruszanie godności osoby ludzkiej w jej najbardziej dramatycznych formach, kryzys rodziny i wiele innych ran, przez które cierpi nasze społeczeństwo”.
9.05
Polska
Kanclerz Niemiec Friedrich Merz tuż po zaprzysiężeniu odwiedził Francję i Polskę, co premier Tusk ogłosił jako „nowe otwarcie”. Przywódcy zadeklarowali wspólną walkę z nielegalną migracją, inwestycje łączące oba kraje, wzmacnianie obronności. Merz przyznał, że „ochrona granic zew. UE to wspólna odpowiedzialność i Niemcy też mają obowiązek”. Obie strony popierają odsyłanie migrantów do kraju, do którego najpierw dotarli (nigdy nie są to Niemcy, za to często jest to Polska). Była też wspólna deklaracja rozwoju połączeń kolejowych np. Warszawa-Berlin i Szczecin-Berlin, budowy nowych mostów i tuneli pod Odrą dla transportu wojsk.
Ukraiński kanał DeepState zw. z ukraińskimi władzami 28 kwietnia opisał operację przesiedlenia Ukraińców w 1947 r. jako „początek ludobójstwa narodu ukraińskiego”. Wg autorów, deportacje oraz działania w obozie w Jaworznie, gdzie wg nich „z powodu tortur zginęło ok. 200 osób”, miały charakter systematycznej eksterminacji. Przypomniano też o skazaniu na śmierć 655 Ukraińców w Jaworznie. Równolegle upamiętniono 14. Dywizję Grenadierów SS „Galicja”, gloryfikując ich jako bohaterów walczących „przeciw czerwonej zarazie” i pomijając ich udział w zbrodniach (np. mordy na Polakach w Hucie Pieniackiej).
VA
Mamy nowego Papieża. Amerykanin Robert Prevost będzie pełnił pontyfikat pod imieniem Leon XIV. Ma 69 lat. Trump mówi o wielkim zaszczycie dla USA, które zyskały 1. amerykańskiego papieża. Jego jedna z pierwszych wypowiedzi do wiernych: “Zło nie przeważy. Jesteśmy wszyscy w rękach Boga i dlatego bez strachu, zjednoczeni, ręka w rękę z Bogiem i między nami idziemy naprzód”.
IN
Nad granicą Indii i Pakistanu doszło do starcia 125 myśliwców, bez przekraczania granic przez obie strony – strzelały w siebie rakietami na dystansie do 160 km. Pakistan użył chińskich rakiet PL-15E w nowoczesnych, chińskich myśliwcach, a Indie korzystały z francuskich Rafali, które po raz 1. w historii zestrzelono w walce powietrznej, choć miały być „niewidzialne” na radarach i zakłócać naprowadzanie wroga. W ostatnich latach Pakistan zainwestował miliardy w modernizację sił powietrznych, głównie kupując z Chin. W nalocie na Pakistan Indie użyły m.in. polskich dronów bojowych Warmate. W Pakistanie znaleziono wraki tych dronów, dostarczonych do Indii w 2022. Są wysoce autonomiczne dzięki AI.
USA
Joe Biden udzielił pierwszego wywiadu od końca prezydentury; nazwał działania Trumpa „głęboko niepokojącymi” oraz zapytał: „co tu się do cholery dzieje, jaki prezydent tak mówi?”, karcąc wypowiedzi Trumpa o przejęciu Kanady i Grenlandii. Wg Bidena, Trump podważa zaufanie Europy do USA. Jego kłótnię na wizji z Zełenskim uznał za „poniżającą dla Ameryki”. Skrytykował też plan pokojowy Trumpa, bo „uznaje aneksję Krymu oraz okupację wschodniej Ukrainy”. Dodał, że to działania podobne do uległości Wlk. Brytanii wobec Rzeszy przed II WŚ. Ocenił, że „jeśli ktokolwiek myśli, że Putin się zatrzyma, jest głupcem”.
Wiceprezydent USA J.D. Vance oświadczył, że „Rosja żąda zbyt wiele”, choć nie sądzi, aby „nie była zainteresowana końcem wojny z Ukrainą”. Wg niego zawyżone przez Rosję oczekiwania są normalne w negocjacjach.
IL
Minister obrony Izraela, Israel Kac, zagroził Iranowi: „zrobimy wam w Teheranie to, co zrobiliśmy Hezbollahowi w Bejrucie, Hamasowi w Strefie Gazy i Asadowi w Damaszku”. Oskarżył Iran o uzbrajanie Huti w reakcji na ich atak na lotnisko Ben Guriona.
UE
Pakiet przyjętych już w UE przepisów przeciwko praniu pieniędzy od lipca 2027 zakaże kryptowalut, które mają zaawansowane mechanizmy anonimizujące transakcje oraz działalności dostawców usług krypto, gdzie można założyć konta bez weryfikowania tożsamości. Po wejściu w życie Europ. Urząd Nadzoru Bankowego przejmie nadzór nad 40 największymi dostawcami usług kryptowalut. Obowiązkowa będzie identyfikacja klienta przy wszystkich transakcjach > 1 tys. €.
Czechy. Sąd w Brnie zablokował umowę z koreańską firmą KHNP na budowę bloków w elektrowni jądrowej Dukovany z powodu niezakończenia procedury odwołania francuskiej firmy EDF, która przegrała przetarg. Odwołano uroczystość podpisania przez premiera Fialę, na którą przybyli już zagraniczni goście – rząd uznał decyzję sądu.
RUS
Bank Rosji skonfiskował 1,9 mld € z kont oddziału austriackiego banku Raiffeisen International w Rosji. Rosyjski sąd nakazał zapłatę 2,3 mld $ odszkodowania spółce Rasperia, zw. z objętym sankcjami oligarchą Olegiem Deripaską. W 2023 Raiffeisen chciał odkupić od Rasperii 24% zamrożonych akcji Strabaga, ale wycofał się pod presją USA. Raiffeisen stracił prawie połowę z 4,4 mld € zgromadzonych w Rosji od początku wojny, których nie może wysłać do Austrii przez sankcje.
08.05
Polska
Rada Polityki Pieniężnej obniżyła główną stopę % NBP o 50 pkt. do 5,25%. To 1. obniżka od 1,5 roku. Uzasadnienie: obniżona inflacja, słabsza koniunktura, mniejsza dynamika płac.
W Gdyni zaczęto budowę 2. fregaty „Burza” w ramach programu „Miecznik”, który jest największym kontraktem obronnym w historii Polski na 3 nowoczesne fregaty za ponad 8 mld zł. Gotowość już powstających 2 fregat: 2030 i 2031 r. (wszystko rok później niż w planach). Główny wykonawca: PGZ Stocznia Wojenna; podwykonawca: Remontowa Shipbuilding w Gdańsku.
Rząd przyjął pakiet 9 ustaw deregulacyjnych, które mają uprościć sprawy urzędowe i zmniejszyć obciążenia obywateli oraz firm. Wzrasta kwota, od której przedsiębiorcy muszą stawać się podatnikami VAT z 200 do 240 tys. zł, wprowadzenie 6-mies. okresu ochrony przy niekorzystnych zmianach podatkowych, zniesienie obowiązku wykazywania przez spółki w sądach, że wspólnicy nie mają środków na wsparcie finansowe. Przedsiębiorcy dostaną opcję korekty deklaracji podatkowej po kontroli Skarbówki, która obejmie część stwierdzonych nieprawidłowości.
Prorektor uczelni Collegium Humanum, Ukrainiec Taras G., aresztowany za udział w fałszowaniu dyplomów, w tym MBA, często do awansów w spółkach Państwa. Straż Graniczna schwytała go na przejściu w Medyce. Jest podejrzany m.in. o przyjmowanie łapówek i udział w grupie przestępczej. Wystawiono co najmniej 2,5 tys. fałszywych dokumentów za łącznie 850 tys. €. W sprawie jest 64 podejrzanych.
ABC
3 maja w Wilnie odbyła się wielka Parada Polskości, którą media przeważnie pominęły. Wzięły udział tysiące Polaków
IN
Dotąd w wymianie ognia między Indiami, a Pakistanem, zginęły 34 os., a ok. 100 zostało rannych. Pakistan miał też zestrzelić 5 indyjskich myśliwców, w tym 3 Rafale. Potencjał militarny Pakistanu jest ok. 2x mniejszy, niż Indii. Oba kraje mają po ok. 170 głowic nuklearnych. Armia Indii liczy ponad 1,2 mln żołnierzy, a Pakistanu 560 tys.
USA
Izba Reprezentantów Teksasu przyjęła ustawę zakazującą nieletnim dostępu do social mediów i trafiła do senatu, który zajmie się nią w ciągu miesiąca. Konta nieletnich mają być usunięte lub zawieszone przez platformy. Autorzy ustawy nazywają social media „współczesnymi papierosami”.
Znaczna część przychodów przeglądarek internetowych to zapłata od Google za ustawienie go jako domyślnej wyszukiwarki (np. dla Safari to 18 mld $ rocznie, czyli 60% budżetu na rozwój całego Apple, a dla Firefoxa to 450 mln $, czyli prawie 85% jego przychodów). Do tego udział w Google w rozwoju bazy dla przeglądarki Edge to 94%. Departament Sprawiedliwości USA uważa, że to monopol i postuluje zakaz takich umów oraz przymusową sprzedaż przeglądarki Chrome. Firefox oświadczył, że taka decyzja go pogrąży.
W ten weekend delegacje USA i Chin spotkają się w Szwajcarii, by rozmawiać o deeskalacji “wojny” celnej i nowych warunkach handlu. Będzie to 1. spotkanie na szczeblu rządowym od wprowadzenia ceł.
07.05
Polska
Prezydent Duda zawetował obniżenie składki zdrowotnej dla przedsiębiorców. Wg niego, jest sprzeczna z Konstytucją i niesprawiedliwa społecznie – np. promować ma przechodzenie z umowy o pracę na samozatrudnienie. Np. osoba zatrudniona zarabiająca 8000 na umowie o pracę miałaby płacić 2x większą składkę zdrowotną niż sam przedsiębiorca. Ponadto, wg prezydenta, ustawa mogłaby pogłębić problemy z dofinansowaniem NFZ, a jej skutki są zbyt duże, żeby wprowadzać ją bez konsultacji społecznych. Do weta wzywali m.in. lekarze rezydenci i lewica.
Polska będzie słaba i marginalna, jeśli Polacy podtrzymają trend bicia kolejnych rekordów Europy w wymieraniu. Nowy szacunek mówi o spadku współczynnika do 1,03. Poza Polkami tak mizerny wynik w UE mają tylko Litwinki. W krajach OECD gorsze od nas są tylko Chile i Korea Płd.
Gruzini oraz Ukraińcy brutalnie zaatakowali Polaków na Polance Redłowskiej w Gdyni, gdzie tłumy odpoczywały w czasie majówki. Poszło, wg świadków, o przebitą piłkę. Policja wylegitymowała uczestników, zabezpieczyła nagrania i przesłuchała świadków.
Europarlament odebrał immunitet europosłowi G. Braunowi w zw. z szeregiem incydentów, jak zgaszenie chanuki w Sejmie. Min. Sprawiedliwości A. Bodnar zapowiedział złożenie do Prokuratury zarzutów dot. 7 przestępstw. Tymczasem Braun właśnie spalił flagę UE pod kopalnią Wujek oraz zdeptał inną w 1 z urzędów.
USA i Korea Płd. rezygnują ze śmigłowców Apache, gdy Polska podpisała wielką umowę na zakup 96 tych maszyn za 10 mld $ i leasing 8 starszych, stając się niebawem ich największym użytkownikiem w Europie. Pentagon uznał je za drogie i przestarzałe rozwiązania – stawia na roje dronów, broń precyzyjną i AI. Korea Płd. właśnie zrezygnowała z zakupu 36 Apachy. Wojna na Ukrainie pokazała, że śmigłowce są łatwym celem, mają za mały zasięg, a przy tym są bardzo drogie. Komentarz z amerykańskiej armii “wczorajsze bronie nie wygrają wojen jutra”.
Gdańsk. Mieszkańcy Przeróbki tłumnie i uroczyście pożegnali listonosza, Grzegorza Sońskiego, który po 32 latach pracy odszedł z Poczty Polskiej. Pracownik od 19 roku życia roznosił listy w tej małej dzielnicy liczącej 3500 ludzi. Mieszkańcy opisują go jako zawsze uśmiechniętego, życzliwego, który np. roznoszenie emerytur i rent zaczynał od miejsc, gdzie wiedział że ktoś sobie słabiej radzi. Gdy mieszkańcy na święta zorganizowali paczki dla potrzebujących, pan Soński od razu wymienił 20 osób, wszystkie w punkt. Na pożegnanie mieszkańcy zorganizowali też 1000 zł “bonusiku na wypoczynek”.
Polscy czołgiści wygrali w międzynarodowych zawodach Iron Spear na Łotwie. To załoga Leopardów 2PL z polskiego kontyngentu na Łotwie. Udział wzięło 13 załóg z 9 krajów. Druga polska załoga była 4. Drugie miejsce zajęli Norwegowie, a trzecie Szwedzi.
Pod Tomaszowem Lubelskim, w miejscu ostatnich walk z września 1939 roku, odnaleziono w bardzo dobrym stanie sztandar 4. Pułku Strzelców Podhalańskich oraz inne artefakty. Odkrycia dokonali Maciej Podgórski, właściciel Muzeum 3. Dywizji Legionów w Zamościu, oraz Piotr Szymała. Sztandar pułku, ufundowany w 1924 przez społeczeństwo powiatu cieszyńskiego, był symbolem honoru i chwały jednostki. Wręczany corocznie za najlepsze osiągnięcia strzeleckie, ostatni raz trafił do 4. PSP z Cieszyna w 1938 roku. 22 września 1939 ok. 100 żołnierzy ww. jednostki spalono żywcem we wsi Urycz. Dokonali tego Niemcy i ukraińscy nacjonaliści.
USA
USA i Huti zawarli rozejm przy pomocy Omanu. Jemeńscy rebelianci nie będą już atakowani nalotami, co miało miejsce niemal codziennie, nie będą też atakować żeglugi na Morzu Czerwonym. Huti ogłosili, że rozejm jest porażką Tel Awiwu i oznacza zaprzestanie wsparcia USA dla Izraela w konflikcie z nimi. Poradzili Izraelczykom siedzenie w schronach.
DE
Friedrich Merz – kandydat na kanclerza, po raz 1. w historii nie uzyskał w 1. głosowaniu Bundestagu niezbędnej większości. Zabrakło 6 głosów, a zagłosowało za nim 310 posłów. Został zaakceptowany w 2. głosowaniu, po długich negocjacjach i zmianie regulaminu Bundestagu, która umożliwiła głosowanie bez odczekania 3 dni. Koalicja popierających go 3 partii liczy 328 posłów, więc wyłamało się 18 z nich.
UE
KE zakaże od nowego roku nowych kontraktów na zakup rosyjskiego gazu skroplonego i z gazociągów. Zawarte już umowy długoterminowe zostaną zerwane z końcem 2027, a odpowiadają one za 2/3 dostaw do Wspólnoty. Tym samym UE ma wtedy całkowicie uniezależnić się od rosyjskich surowców.
06.05
Polska
Wyrok NSA ws. rynku nieruchomości zmienia reguły – uznaje flipperów za prowadzących działalność, a więc daje fiskusowi narzędzia do nakładania na nich podatku. Kryteria uznania za działalność – tani zakup nieruchomości w złym stanie, niedrogi remont i odsprzedaż w krótkim czasie z zyskiem bez osobistego użytkowania. To wyrok Najwyższego Sądu Admin. o sygnaturze II FSK 823/22.
Policja poszukuje 18-l. Ukraińca. Sai Roman jest podejrzany o gwałt, ale zniknął po tym, gdy sąd nie zgodził się na tymczasowy areszt.
Państwowa Komisja Wyborcza zdecydowała, że PiS ma otrzymać subwencję partyjną za 2025 r. w wys. 15 mln zł, czyli pomniejszoną o 11 mln zł, a Konfederacja pomniejszoną o 87 tys. czyli ok. 8 mln zł.
Awantura w Warszawie. Nadzór budowlany z powodów bezpieczeństwa zamknął halę kupiecką Modlińska 6D. Kilkudziesięciu kupców-Czeczenów weszło do hali siłowo, bijąc i pryskając gazem pracowników. Wg świadków, reakcja policji nie była wystarczająca, a Czeczeni ponawiali ataki mimo ich obecności. Hala nie jest przystosowana do tego, a wiele lokali wykorzystuje butle gazowe. Kontrola wykazała, że wyjścia ewakuacyjne są zastawione na stałe, a hydranty zabudowane boksami handlarzy. Pożar byłby tragiczny. Właściciel hali narzeka, że próbował wprowadzić zmiany, ale kupcy “stawali okoniem”. Na Modlińską przeniosło się wielu handlarzy, którym.. spłonęła hala na Marywilskiej. Część handluje na dziko i ma sprawy z Prokuraturą.
Karol Nawrocki podczas wizyty w USA przebywał w Białym Domu 7,5h, a z Trumpem rozmawiał kilka minut i ma być jedynym polskim politykiem, który się z nim wymienił bezpośrednim kontaktem – zachwala PiS.
W Warszawie 20 aktywistów Ostatniego Pokolenia przez cały dzień blokowało Most Poniatowski. Przyznali, że specjalnie wybrali dzień matur. Policja zamiast ich usunąć, kierowała ruchem na objazdowe drogi. W Niemczech nie byłoby to możliwe – tam organizację uznano za terrorystów.
Seria napaści na medyków. W Gdyni pijana i naćpana 28-latka zaatakowała lekarzy i ratowniczkę na SOR. Została obezwładniona i przewieziona na komendę. Sąd zastosował dozór. W Pruszkowie, w Szpitalu Kolejowym, pobudzony Ukrainiec zniszczył sprzęt medyczny i pobił 2 pielęgniarki. Po uderzeniu pięścią w twarz, co wywróciło kobietę, kontynuował bicie. Interweniowała policja. W Łukowie (Lubelskie) na SOR ojciec z synem zaatakowali ratowników uznając oczekiwanie na pomoc dla członka ich rodziny za zbyt długie. Usłyszeli zarzuty.
Kibice klubów piłkarskich w całej Polsce prowadzą akcję namawiającą do niegłosowania na Trzaskowskiego. Na stadionach notorycznie wiszą wielkie banery z hasłami. Np. podczas finału Pucharu Polski (Legia – Pogoń) zawisł transparent: “nie dopuśćmy, by zakłamany, tęczowy Rafał rządził Polską ze Sławkiem narkomanem”. Kibice Cracovii na swoim meczu: “18 maja byle nie Rafał”. Lech Poznań: “cała Polska go przejrzała, nie głosuję na Rafała.”
Holandia obchodziła 80-lecie wyzwolenia spod niemieckiej okupacji. Z tej okazji premier Schoof podjął specjalnego gościa, jakim był premier Polski, D. Tusk. Premierzy zapowiedzieli podpisanie przez oba kraje nowej umowy bezpieczeństwa i współpracy wojskowej na “maksymalnej wysokości”. Tusk skrytykował przy okazji liderów Serbii i Słowacji za udział w rosyjskich obchodach Zwycięstwa.
Wstępne wyniki III fazy badań klinicznych nad szczepionką VLA15 przeciw boreliozie zwiastują sukces. Pełne rezultaty będą znane pod koniec roku. Producentami są Pfizer i Valneva. Badania III fazy objęły 18 tys. osób w wieku powyżej 5 lat z USA i Europy. W Polsce prowadził je Uniwersytet Medyczny w Białymstoku. Skutki uboczne były zwykle łagodne lub umiarkowane.
Polacy z Lidy i Brześcia na Białorusi pomimo ryzyka zw. z antypolską polityką reżimu wysprzątali w wielu miejscach mogiły, pomniki i cmentarze polskich bohaterów.
IL
Izrael rozpocznie wyjątkowo intensywną ofensywę w Strefie Gazy, z przemieszczeniem ludności i długotrwałą obecnością wojskową – zapowiedział premier Netanjahu. Mobilizowane są dziesiątki tysięcy rezerwistów.
Nowe info dot. ostrzelanego dronami k. Malty statku z rzekomą pomocą dla Strefy Gazy. Okazuje się, że załoga nie chce wpuścić maltańskiej inspekcji pokładu, dlatego wyspiarski kraj odmawia naprawy dopóki nie sprawdzi, że była tam naprawdę pomoc humanitarna i że doszło do ataku, a nie jakiejś inscenizacji lub awarii.
OPEC
Kraje OPEC+ zdecydowały znacznie zwiększyć podaż ropy na rynkach. Ceny surowca zanurkowały. Decyzja jest niekorzystna dla interesów Rosji, która zgłasza rekordowy deficyt budżetu. Decyzję wymogli Saudowie – źli, że Irak i Kazachstan nie przestrzegają limitów. Wg szacunków, nastąpi znaczna nadwyżka ropy na rynku i dojdzie do przeceny. Rosja oggłosiła, że jej deficyt wyniesie 3,8 biliona rubli, zamiast planowanych 1,2 bln.
USA
USA stopniowo wracają do wspierania militarnego Ukrainy. Wydano zgodę na modernizację ukraińskich F-16, a wg NYT szykowane jest przekazanie systemu Patriot.
Na południu Teksasu zalegalizowano miasto Elona Muska o nazwie Starbase. Mieści się tam wielka baza startowa firmy SpaceX. Zajmuje 4 km2 i na razie liczy 500 mieszkańców. Przed bazą teren był bezludny. Pierwszym burmistrzem będzie Bobby Peden, wiceprezes SpaceX. W miasteczku mieści się pomnik Muska i jego rezydencja.
USA zaoferowały nielegalnym imigrantom 1000$ za dobrowolną auto-deportację. Koszty podróży muszą pokryć sobie sami. Sugerowana dodatkowa korzyść – przestaną widnieć jako poszukiwani do deportacji. Muszą tylko zgłosić planowaną auto-deportację w aplikacji CBP Home.
RO
Rumunia, w I turze wyborów prezydenckich Simion uzyskał ostatecznie 40,5% głosów, a nie 33% jak wynikało z exit poll. Simiona wspiera prorosyjski Georgescu, którego zwycięstwo zostało niedawno unieważnione przez trybunał konstytucyjny. W rekacji na wyniki premier Ciolacu ogłosił dymisję. Simion uważany jest też za sojusznika Trumpa. Do II tury niespodziewanie wszedł Nicusor Dan, proeuropejski burmistrz Bukaresztu, a nie lider liberałów, jak wskazywały exit poll.
UKR
Armia Ukrainy ponownie zaatakowała obw. kurski, tym razem wieś Tiotkino od strony obw. sumskiego. Dowódca sił zbrojnych Ołeksandr Syrski poinformował, że “większość celów została zrealizowana”. Do tego ukraiński pojazd inżynieryjny był widziany, jak usuwał umocnienia 17 km na wschód od wsi w obwodzie kurskim. 20 km na płn.-wsch. od Tiotkina Ukraińcy zbombardowali most we wsi Zwannoje, aby uniemożliwić Rosjanom wysyłanie posiłków. Wg rosyjskich blogerów, walki są zażarte. Co ciekawe, amerykańscy obserwatorzy nie dostrzegają w tych rejonach walk, więc informacje ciężko potwierdzić.
GB
Londyńska policja w 2 niezależnych akcjach zatrzymała 8 Irańczyków planujących 2 odrębne zamachy.
05.05
Polska
Od 1 maja zmieniły się zasady zapisów do lekarzy specjalistów w poradniach NFZ w celu skrócenia kolejek – poradnie muszą korzystać z aplikacji AP KOLCE (rejestracja zapisów w systemie). Da to NFZ stały dostęp do danych o długości kolejek i nadużyciach w zapisywaniu się, w tym blokowanie terminów przez osoby zapisane do wielu placówek jednocześnie.
Podczas prac ekshumacyjnych w Puźnikach, obecnie na Ukrainie w obw. tarnopolskim, polsko-ukraiński zespół odnalazł na razie szczątki ponad 30 polskich ofiar, w tym kobiet i dzieci oraz ich artefakty – monety, krzyżyki, buty itp. Trwają tam od 24.04 pierwsze ekshumacje, na jakie zezwoliła Ukraina. Szacuje się, że wymordowano tam od 50 do 120 Polaków. Będą kolejne raporty nt. postępów prac.
Z okazji 3 Maja Sekretarz Stanu USA Marco Rubio wydał specjalny komunikat o “wspólnej przyszłości Polski i USA”, która “nigdy nie jawiła się jaśniej”. Wg oświadczenia, Polska „radykalnie wzmocniła wspólne bezpieczeństwo” obu krajów. Rubio wspomniał o wspólnych wartościach i historii obu państw: „Kiedy Sejm Wielki przyjął pierwszą nowoczesną Konstytucję Europy 3 maja 1791 r., skodyfikował zasady demokratyczne, które są również drogie naszej młodej Republice Amerykańskiej. Zasady te, odważnie wymienione w obliczu zagrożeń zewnętrznych, zjednoczyły i zainspirowały oba nasze narody przez stulecia”; „Z satysfakcją oczekuję na to, że w następnym roku będziemy razem wspierać wartości, które podzielamy — wolność, dobrobyt, bezpieczeństwo i demokrację”.
Według analiz MFW Polska do 2030 awansuje w rankingu najbogatszych gospodarek świata wg PKB/osobę, wyprzedzając Japonię, Hiszpanię, Nową Zelandię i Izrael. Obecnie wynosi w PL 46 tys. $ międzynarodowych (to przelicznik siły nabywczej pieniądza), więcej niż w Portugalii i Estonii. Do 2030 prognozowany jest wzrost o 20% do 55 tys. $. Byłoby to blisko Czech, Wlk. Brytanii i Włoch (po 57 tys.) oraz Francji (59 tys.). W 1995 w PL wynosiło 14,5 tys., gdy w Czechach 30 tys., a we Francji 42 tys. Do 2024 wzrosło o 316%.
W wyborach prezydenckich będzie ponad 32 tys. obwodowych komisji wyborczych, w tym rekordowe 511 za granicą; we wszystkich zasiądzie łącznie ponad 260 tys. członków. Koszt wyborów to 550 mln zł wobec 300 mln w 2020 r. i 175 mln w 2015 r., bo wzrosły płace dla komisji: teraz między 500 a 700 zł. Koszt druku kart do głosowania to ponad 6 mln zł. Uprawnionych jest ok. 29 mln Polaków. Będą 4 komisje na platformach wiertniczych Orlenu i 1 na statku morskim.
Polacy coraz częściej podróżują nie tylko do Hiszpanii, Grecji, Włoch, ale też na Cypr, Maltę, Bałkany, do Portugalii, Turcji i ZEA. Turcja, Grecja i Bałkany to najczęstsze kierunki w 2025. Rosną wyniki biur podróży, np. Rainbow Tours w 2024 r. o 60%.
IL
Jemeńscy Huti zaatakowali rakietą główne lotnisko Izraela, Ben Gurion w Tel Awiw. Rannych zostało kilka osób. Międzynarodowi przewoźnicy tymczasowo odwołali setki połączeń. W tym polski LOT.
30 km od wybrzeży Malty drony zbombardowały statek z pomocą humanitarną dla Strefy Gazy i wolontariuszami międzynar. organizacji Koalicja Flotylli Wolności. Na statku wybuchł pożar i pękł kadłub, nadano sygnał SOS. Izrael blokuje Strefę już 3-ci miesiąc, nie dopuszczając pomocy humanitarnej. Wg organizacji, rząd Malty nie odpowiedział na wezwanie o pomoc, co było jego obowiązkiem. W podobnej misji 15 lat temu Izrael dokonał ataku na statek koalicji, zginęło wtedy 10 aktywistów.
ARG
Argentyna udostępniła w sieci 1850 akt dot. nazistów zbiegłych do tego kraju po II WŚ. W tym zbrodniarza z Auschwitz Josefa Mengele i architekta Holokaustu Adolfa Eichmanna. Po raz pierwszy ich akta są dostępne dla każdego. Eichmann polecił deportować miliony Żydów do obozów zagłady. Po wojnie uciekł do Argentyny, zanim izraelscy agenci porwali go w 1960 i przywieźli do Izraela, gdzie został skazany na śmierć. Mengele był lekarzem w obozie Auschwitz-Birkenau. Odpowiada za najokrutniejsze eksperymenty pseudomedyczne. Najpierw uciekł do Argentyny, a później do Brazylii, gdzie zmarł. Nigdy nie został ukarany.
USA
Rząd USA zaplanował 160 mld $ cięć na politykę wewnętrzną (-23%), by osiągnąć budżet 1 bln $ na obronność w 2026 r. (+13%). Wg propozycji, które musi przyjąć Kongres, ostre cięcia mają dot.: FBI, NASA, instytucji zdrowia (w tym budżet CDC zmniejszony o ponad 50%). Będą ograniczenia: inicjatyw środowiskowych, OZE, sieci ładowarek dla elektryków, w edukacji i pomocy zagranicznej.
USA usunęły Rumunię z programu ruchu bezwizowego na 2 dni przed powtórzonymi wyborami prezydenckimi, podając obawy o imigrację. Rumunia decyzją Bidena miała dołączyć do programu od kwietnia, ale nowe władze w marcu zawiesiły tę decyzję do ponownego rozpatrzenia.
SE
70-latkę skazano na 1,5 mies. więzienia za notoryczną sprzedaż na Facebooku domowych wypieków bez wymaganej licencji mimo wieloletnich upomnień urzędników, co uznano za recydywę. Po przejściu na emeryturę dorabiała, sprzedając wypieki lokalnym mieszkańcom. Od 2019 była karana grzywnami, jej dług w urzędzie wyniósł 122 tys. koron.
Szwecja nie radzi sobie ze strzelaninami i detonacjami ładunków.
UKR
Po raz 1. w historii ukraiński dron morski Magura zestrzelił rosyjski myśliwiec Su-30.
Rosja zaproponowała Ukrainie 3-dniowy rozejm od 7 do 9 maja podczas obchodów Dnia Zwycięstwa, ale Zełenski odrzucił ofertę, którą nazwał „teatralną scenką, dla poprawy wizerunku Rosji” i złożył własną: 30-dniowe zawieszenie broni w celu realnych negocjacji.
BR
Policja brazylijska udaremniła planowany zamach na darmowym koncercie Lady Gagi w Rio de Janeiro na plaży Copacabana; udział wzięło 2 mln ludzi. Grupa nastolatków planowała akcję “Fake Monster” – za pomocą materiałów wybuchowym i koktajli Mołotowa. Grupa promowała przemoc i samookaleczenia.
PAT
